Tiyatro
Modern Shakespeare
En büyük oyun yazarlarından biri olarak değerlendirilen İngiliz şair William Shakespeare, yarattığı karakterlerde insan doğasının en değişmez özelliklerini benzersiz bir şiir diliyle yansıtması dolayısıyla, yaşadığı yüzyıldan bu yana her çağda ve her ülkede en sık sahnelenen oyunlar yazarıdır.
Günümüz de pek çok Shakespeare eserleri sahnelenmektedir. Bunlardan Bazıları (Bir Yaz Gecesi Rüyası, Macbeth, Hamlet, Romeo & Juliet) ve daha pek çok eser. Bu eserler özel tiyatrolar, Devlet tiyatroları ve Şehir tiyatroları tarafından sahnelenmektedir. ”Hamlet” (İstanbul Devlet Tiyatrosu) Bülent Emin Yarar’ın orijinal eseri 30 kişilik oynanan oyunu tek başına 90 dakika boyunca sahnede bir yandan Hamlet’in aklının ve ruhunun çıkmaz sokaklarında dolaştırdı, diğer taraftan da iyi ya da tüm karakterlere aynı anda hayat vererek, onların karanlık sırlarına tanık etti bizleri.
Ve bizler yani seyirciler yazılanın ötesinde bam başka bir Hamlet izlemiş olduk. ”Macbeth” (İstanbul Şehir Tiyatroları) “İyi kötüdür, kötü de iyi.” Kukla ve dramatik oyunculuğun iç içe geçtiği bu uyarlamada Macbeth sürrealist bir yorumla bizlerin karşısına çıkıyor.
Bildiğimiz Macbeth dışında bir Macbeth. Orijinal metinden epey kırpılmış nerdeyse yeniden tasarlanmış versiyonu. Shakespeare’e de bu yapılır mı dedirtti bizlere. Peki bizler neden bu uyarlamalara ihtiyaç duyuyoruz. Neden eserin orijinal halini kullanmıyoruz. Neden Shakespeare’den Tasarruf ediyoruz? Oyuncularımız mı yok, Yeterli bütçemiz mi yok, orijinal metini sahneleyecek yönetmenlerimiz mi yok bunların hepsine sahip olduğumuzu düşünüyorum. Bence bunun iki nedeni var. Bunlardan birincisi William Shakespeare’in ağdalı ve süslü bir oyun diline sahip olduğunu düşünüyorum.
Shakespeare’in ağdalı ve süslü dilini günümüzde daha anlaşılır olmasını sağlamak için uyarlamalar yapılır. Bu uyarlamalar oyunların şiirselliğini minimuma indirip oyunun dilini sadeleştirmek ve anlaşılırlığı artırmak için yapılır. Bunlardan ikincisi de Modern Dünya ya ayak uydurmak klasik oyunların ne kadar uzun sürdüğünü ve seyirciyi bir yerden sonra afakanların bastığı bir oyunu kimse sahnelemek istemez.
Kimse de izlemek istemez. Bu yüzden Tiyatrolar ve Yönetmenler oyunun temasına, oyunun duygu akışına ve dramaturgisine bağlı kalarak kimi zaman kalmayarak bunun günümüz şartlarına yani modern dünya yaşantısına uyarlayarak sahnelemeyi tercih eder. Ne kadar doğru olur bu tartışılır. Bence eserlerin orijinal yapısı, duygusu ve klasikliği korunmalıdır. Onu günümüze kadar getiren ve hala sahnelenmesini sağlayan klasik olmasıdır. Ne kadar çok sıkıcı olsa da.